Een sociaal netwerk ziet er voor iedereen anders uit. Contacten kunnen als steunend en gezellig ervaren worden en er wordt praktische hulp aan elkaar geboden. Het netwerk kan groot zijn of klein. Er kan sprake zijn van wederkerigheid of juist niet. Er kunnen patronen ontstaan zijn in relaties. De geschiedenis van het netwerk of de familie werkt door in het heden. In het netwerk kan vertrouwen zijn, mensen die je goed kennen. Maar er kan ook sprake zijn van conflict of andere moeilijkheden.
Als je netwerkgericht te werk gaat is het relevant te weten wie er allemaal onderdeel uitmaken van het leven van de cliënt of mantelzorger. Het helpt vaak om dit visueel te maken. Dat biedt degene om wie het gaat meer overzicht en inzicht.
Netwerkgericht werken begint vaak met het in kaart brengen van het netwerk. Dat geeft inzichten voor degene(n) om wie het gaat. Voor jou als (toekomstig) professional levert het ook relevante informatie op. Het biedt de gelegenheid om het gesprek te voeren over eventuele behoeften aan uitbreiding of versterking van het huidige netwerk. Daarnaast weet je beter of er mogelijk mensen uit het netwerk zijn die behoefte hebben aan ondersteuning of psycho-educatie. Ook kun je in de begeleiding meer aandacht hebben voor wat er zich afspeelt in de familie of het netwerk. Zo kun je beter op de situatie aansluiten.
Door het netwerk in kaart te brengen weet ik veel beter wie belangrijk zijn voor Piet. Ik weet nu beter hoe belangrijk zijn dochter Marieke voor hem is. Laatst stond Piet voor een dilemma en kon ik vragen: wat zou Marieke erop zeggen? Dat was heel behulpzaam (bekijk hier de bron).
Methodes voor het in kaart brengen
Het netwerk in kaart brengen kan op verschillende manieren. In dit artikel lichten we drie veelgebruikte methoden toe: het genogram, een ecogram en de mantelscan. Probeer bij iedere methode oprechte interesse te tonen en taal te gebruiken die past bij degene om wie het gaat.
Genogram
Wanneer het relevant is om meer inzicht te krijgen in familierelaties kun je een genogram maken. Op de site van Zorg voor Beter vind je uitleg over het maken van een genogram.
Bron: Zorgvoor Beter
Ecogram
Het Ecogram brengt de omvang en de kwaliteit van het sociale netwerk in beeld. Het biedt in één oogopslag een overzicht van belangrijke sociale contacten uit verschillende leefgebieden, wat (potentiële) hulpbronnen zichtbaar maakt. Het gaat daarbij om familieleden, maar ook om vrienden en kennissen en contacten met vrijwilligers en professionele zorg- en dienstverleners. Letters en symbolen maken de aard van de relaties zichtbaar.
Bron: Ecogram maken van de omgeving (zorgvoorbeter.nl)
MantelScan
In de MantelScan komen ook onderdelen van het ecogram en het genogram terug. Mantelzorgondersteuners en professionals in zorg en welzijn kunnen de Mantelscan gebruiken als een hulpmiddel om het eigen steunnetwerk en zorgnetwerk in kaart te brengen. Hierover kun je met de mantelzorger in gesprek gaan. Wat is de kracht van het netwerk en zijn er risico’s? Het kan een aanleiding zijn voor een familiegesprek of het versterken van het netwerk. Kijk voor meer informatie en de tool op MantelzorgNL en Zorg voor Beter.
Er zijn meer methoden en instrumenten, die elk net een andere werkwijze en focus hebben. Als je benieuwd bent naar meer of andere methoden kijk dan op Aan de slag met het sociale netwerk.