Ken je het gevoel dat je zin hebt om er even tussenuit te gaan? De één boekt meteen een reis, een ander reageert op een advertentie in de krant of wacht totdat een bekende vraagt om met hem mee te gaan. Waar wil je naartoe? Wil je lekker op het strand liggen met een boek of beklim je liever een berg? En als je het liefst gaat bergbeklimmen, zijn die er dan ook op locatie? Heb je voldoende vaardigheden om dat te gaan doen? Heb je scholing nodig? Welke uitrusting past? En als je dan op reis bent, is alles dan al voor je georganiseerd door het reisbureau of heb je ter plekke zelf invloed op wat je wil doen? Is er iemand aanwezig die je wegwijs kan maken? Iemand die je vragen kan beantwoorden? Wat is er nodig om de reis aangenaam te maken en niet vroegtijds naar huis te willen? En als er dan toch een einde komt aan je reis, hoe neem je op een goede manier afscheid van de mensen die je ontmoet hebt? Vraagt het hotel je ook hoe je de diensten ervaren hebt? Uit e-learning Samen Geven We Kleur
Op deze manier kun je kijken naar de inzet van vrijwilligers. Vrijwilligerswerk heeft niet altijd een heel duidelijk begin- of eindpunt voor de vrijwilliger. Het begint vaak met vrijwillige energie die er al is. Daarna wordt die energie aangewakkerd en omgezet in vrijwillige inzet. Het begrip vrijwillige energie is geïntroduceerd door hoogleraar Lucas Meijs. Het geeft aan dat er in elke samenleving een pool van (mogelijke) vrijwillige energie aanwezig is.
Om de vrijwillige energie goed te laten stromen kan het helpen om hiernaar te kijken als een reis: de vrijwilligersreis. Deze reis is dynamisch en bestaat uit drie stromen: de instroom, doorstroom en uitstroom.
De instroom
Bij instroom gaat het om het vinden van de vrijwilligers om erachter te komen hoe je tot de beste ruil komt. Het vinden van de vrijwilliger begint met dat de organisatie de juiste (potentiële) vrijwilligers weten te vinden of andersom. Bij een goede match sluiten de behoeften van de vrijwilliger, de hulpontvanger (en diens naasten) én de organisatie goed op elkaar aan. Om te zorgen voor een goede match kan er gebruik gemaakt worden van het ruilschema of de wervingscirkel. Als er een match is, is het van belang dat er een warm welkom is en dat er afspraken worden vastgelegd. Ook is er in deze fase bijvoorbeeld sprake van het overhandigen van een Verklaring Omtrent Gedrag of een introductiecursus voor nieuwe vrijwilligers.
De introductiecursus was fijn. Zo weet ik wat beter wat me te wachten staat. Ik vind het leuk om nieuwe contacten op te doen en nieuwe dingen te leren. Ik maakte kennis met de andere nieuwe vrijwilligers en we leerden meteen veel over het omgaan met mensen met dementie.
De doorstroom
Bij doorstroom gaat het om het goed leren kennen van mensen, in gesprek met hen gaan en vragen wat zij willen en kunnen doen. Het vraagt ook om begeleiding, waardering en deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers. En het gaat over de match tussen de vrijwilliger en de hulpontvanger en/of mantelzorger.
We waren nu al een paar keer samen op pad geweest. Als ik van haar wilde weten wat zij wilde doen kwam er eigenlijk nooit een duidelijk antwoord. Ik wist ook niet goed of ze de dingen die we deden wel leuk vond, ook al zei ze van wel. Het was zo fijn dat ik de coördinator kon bellen en we hierover konden sparren. De tips uit dat gesprek hebben zeker geholpen waardoor ik meer voldoening ervaar!
De uitstroom
Bij de uitstroom gaat het om een goed afscheid, zodat iedereen met een goed gevoel terug kan kijken en de vrijwillige energie weer verder kan stromen. Hier wordt bijvoorbeeld gevraagd naar de redenen die de vrijwilliger heeft om te willen stoppen. Of er wordt iets feestelijks georganiseerd als blijk van waardering.
Toen ik zwanger werd besloot ik om te stoppen met het vrijwilligerswerk. Het werd te veel, naast mijn baan en deeltijdstudie. Er werd veel begrip getoond en als verrassing werd ik in het zonnetje gezet met wat kadootjes voor de baby. Er werd sowieso regelmatig aan me gevraagd hoe ik het vrijwilligerswerk ervaarde en ook bij het afscheid kon ik aangeven wat mij voldoening gaf en kon ik enkele tips kwijt. Nu mijn dochter naar school gaat heb ik mij weer aangemeld als vrijwilliger. Ik heb er zulke goede herinneringen aan!
Inspiratie:
Bekijk deze video over het vasthouden van vrijwillige energie.
Bekijk meer informatie op de website van MantelzorgNL over cultuursensitief werken met vrijwilligers.
Hoogleraar Lucas Meijs over de vrijwilliger in de toekomst – IDEM Rotterdam
