Over mantelzorg wordt ook wel gezegd: je was het, je bent het of je wordt het. Iedereen kan mantelzorger zijn of worden. Het maakt dus niet uit wat je gender, leeftijd, religieuze overtuiging of opleidingsniveau is. Het is belangrijk om in je werk oog te hebben voor diversiteit van mantelzorgers. Zo zorg je ervoor dat alle mantelzorgers gezien of geholpen worden. Deze diversiteit aan mantelzorgers en de situaties waarin zij zitten, maakt dat er verschillende ondersteuningsbehoeften zijn. Het is belangrijk om hier goed op aan te sluiten in je werk.
Wat is inclusieve mantelzorgondersteuning?
Met inclusieve mantelzorgondersteuning wordt bedoeld dat je kijkt naar de persoon en de situatie waarin deze zit. Wie is de mantelzorger? Iemand is namelijk meer dan alleen mantelzorger. Het is ook een broer of zus, een teamgenoot of werknemer. Maar het is ook iemand met een gender, een migratieachtergrond, een leeftijd en normen en waarden. Daarnaast bevinden mantelzorgers zich in diverse situaties (net als degenen voor wie zij zorgen). Hier moet je ook rekening mee houden: niet elke zorgvraag vraagt dezelfde zorg in dezelfde situatie.
De sociale context waarin mantelzorgers zorgen is steeds anders. Denk bijvoorbeeld aan de relatie tussen mantelzorger en zorgvrager: zijn het partners van elkaar of is het een moeder en een kind? Daarnaast heeft iedereen eigen opvattingen over welke hulp van professionals wel en niet gewenst is, en wat ‘goede zorg’ is (Crenshaw, 1989; Hengelaar et al., 2021). Het is belangrijk om hier alert op te zijn. Het kijken naar alle combinaties van diversiteit waarin mantelzorgers, zorgvragers en mantelzorgsituaties van elkaar verschillen wordt ook wel intersectionaliteit of kruispuntdenken genoemd.
- Meer lezen over intersectionaliteit? Bekijk dan dit diversiteitsvlechtwerk van Movisie
- Ook interessant is deze infographic over groepen mantelzorgers van Movisie
Aandacht hebben voor de diversiteit aan mantelzorgers en de situaties waarin zij zich bevinden betekent dat je iemands achtergrond, kenmerken en ervaringen meeneemt in je werk. Door inclusief te werken kijk je naar de persoon die mantelzorg geeft. Wat heeft deze persoon nodig? Inclusief werken vraagt om een open houding. Zo begrijp je beter wat een mantelzorger nodig heeft. Aandacht voor diversiteit zorgt er ook voor dat mantelzorgers, zorgvragers en professionals beter kunnen samenwerken. Want als je meer begrijpt van de situatie kun je ook betere vragen stellen en begrijp je elkaar beter.
Deze manier van kijken naar mantelzorgers is belangrijk, omdat slechts 1 op de 3 zwaarbelaste mantelzorgers gebruik maakt van gemeentelijke ondersteuning. Denk bijvoorbeeld aan respijtzorg, financiële hulp of lotgenotencontact (De Boer et al, 2020). Dat betekent dat 2 op de 3 zwaarbelaste mantelzorgers alles zelf doet. Deze mantelzorgers lopen veel risico op overbelasting, gezondheidsklachten als hart- en vaatziekten of sociaal isolement. Veel mantelzorgers maken geen gebruik van ondersteuning. Dit komt omdat zij de weg ernaartoe niet weten te vinden of omdat het aanbod niet aansluit op de de behoefte van mantelzorgers (Hengelaar et al., 2021). Dat betekent dat behoeften van mantelzorgers niet gezien of gehoord worden, waardoor zij niets hebben aan de ondersteuning die geboden wordt.
- Wil je meer weten over oog hebben voor diversiteit onder mantelzorgers? Lees dan dit artikel in Sociale Vraagstukken: Heb oog voor diversiteit onder mantelzorgers – Sociale Vraagstukken
Intersectioneel perspectief op deze website
Op de pagina ‘Wie is de mantelzorger?’ kun je meer lezen over specifieke groepen mantelzorgers. Houd rekening met de diversiteit onder mantelzorgers en hun situaties en intersectionaliteit. Iemand is nooit alleen een jongere of iemand met een migratieachtergrond. Iedereen verschilt van elkaar in bijvoorbeeld gender, opleidingsniveau en de sociale context van het mantelzorgen.
- Wil je meer weten over inclusieve mantelzorgondersteuning? Bekijk de filmpjes op de website van Movisie.
Bronnen
- Boer, A. D., Klerk, M. D., Verbeek-Oudijk, D., & Plaisier, I. (2020). Blijvende bron van zorg. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau.
- Crenshaw, K. (1989). Demarginalizing the Intersection of Race and Sex: A Black Feminist Critique of Antidiscrimination Doctrine, Feminist Theory, and Antiracist Politics. University of Chicago Legal Forum, 1(8), 139-167.
- Hengelaar, A.H., Wittenberg, Y., Kwekkeboom, R., van Hartingsveldt, M. & Verdonk, P. (2021). Intersectionality in informal care research: a scoping review. Scandinavian Journal of Public Health, 1-19. https://doi.org/10.1177/14034948211027816.
- Hengelaar, R. & Wittenberg, Y. (2022). Heb oog voor diversiteit onder mantelzorgers. Sociale Vraagstukken, via https://www.socialevraagstukken.nl/heb-oog-voor-diversiteit-onder-mantelzorgers/
