Mantelzorgers nemen verschillende rollen in wanneer zij zorgen voor een naaste. Het is belangrijk om te weten welke rollen dit zijn, zodat jij goed met mantelzorgers kunt samenwerken. Daarnaast krijg je op deze manier ook beter zicht op hun behoeften en mogelijkheden. Je leert een mantelzorger beter begrijpen, waardoor je beter kunt helpen.
De rollen van mantelzorgers
In het samenwerken met mantelzorgers is het belangrijk om mantelzorgers als mens te zien. Niet alleen als iemand die ondersteuning nodig heeft, of als iemand die zorgt voor een naaste. Welke rol de overhand heeft voor een mantelzorger kan per situatie verschillen.
Het geeft inzicht in de verschillende rollen van mantelzorgers én in hoe jij je als professional kunt verhouden tot mantelzorgers:
- Mantelzorger als partner in het werk. Mantelzorgers zorgen vaak al langere tijd voor hun naaste. Zij zijn jouw partner om mee samen te werken wanneer het gaat om zorg- of ondersteuning voor de zorgvrager. De rol die jij moet aannemen is dan ook die van samenwerkingspartner.
- Mantelzorger als hulpvrager. Wanneer een mantelzorger in deze rol zit heeft deze zelf ondersteuning nodig om de zorg vol te houden. Jouw rol hierin is het ondersteunen van deze mantelzorger. Biedt bijvoorbeeld een luisterend oor of verwijs door.
- Mantelzorger als persoonlijke relatie. Mantelzorgers zijn in de eerste plaats de naasten van de zorgvrager, en niet altijd een mede-hulpverlener. Jouw rol is het faciliteren van de gewoonten die mantelzorger en zorgvrager graag willen behouden in hun relatie.
- Mantelzorger als expert. Een mantelzorger kent hun naaste als geen ander. Je kunt van deze kennis goed gebruik maken door vooral af te stemmen met mantelzorgers.
Mantelzorgers ondersteunen: outreachend werken
Als professional ben je niet altijd vanaf het begin betrokken bij de zorg en ondersteuning van de zorgvrager of mantelzorger. Om toch op tijd in contact te komen met mantelzorgers is het belangrijk om outreachend te werken. Outreachend werken betekent dat je zelf actief op zoek gaat (reaching out) naar mensen die jouw ondersteuning kunnen gebruiken. Belangrijk met outreachend werken is dat je aansluit bij de leefwereld van de mensen die je probeert te bereiken. Zo vind je jonge mantelzorgers bijvoorbeeld op scholen en via social media, en mantelzorgers van mensen met dementie via huisartsen of ouderenbonden. Via het zorgpad kun je aansluiten bij huisartsen, fysiotherapeuten, maar ook Wmo-loketten waar mantelzorgers zelf informatie halen voor hun naaste. Op deze manier kom je in aanraking komen met mantelzorgers en kun je met hen in gesprek gaan.
Los van het outreachend werken is het belangrijk om je ervan bewust te zijn dat elk persoon met een zorgvraag een mantelzorger heeft. Dat kan door altijd te vragen: wie zorgt er voor u? Of wie helpt er nog meer mee? Maak dan ook kennis met mantelzorgers. Veel mantelzorgers kunnen de zorg voor hun naaste goed volhouden in combinatie met hun andere verantwoordelijkheden. Als je merkt dat er aanleiding is om verder in gesprek te gaan over belasting met mantelzorgers zijn er verschillende aanpakken. Een voorbeeld is de Preventieve Ondersteuning Mantelzorgers (POM). Deze methode helpt je bij motiverende gespreksvoering. Daarnaast breng je de ervaren belasting en de knelpunten van mantelzorgers in kaart. Neem ook de vier rollen van mantelzorgers in gedachten tijdens de gesprekken.
Bronnen en meer informatie
- Kennis over outreachend werken: Dossier-wat-werkt-bij-outreachend-werken [MOV-12693403-1.0].pdf (movisie.nl)
- Het SOFA model: SOFA-model: de rollen van mantelzorgers | Movisie
- De methode preventieve ondersteuning mantelzorgers: Methodebeschrijving Preventieve Ondersteuning Mantelzorg.doc (movisie.nl
