Mantelzorg en vitaliteit

Hart gaat over sociale relaties. Dat kan gaan over vrienden, familie en bekenden en hoe de relaties met hen zijn. Soms levert het (samen) zorg dilemma’s op waar je niet gelijk uit komt en die veel energie vragen. De zorgsituatie kan ook juist zorgen voor sterkere verbindingen. Kijken vanuit het perspectief van vitaliteit stimuleert vooral om te investeren in goede relaties en knelpunten weg te nemen. Veel mantelzorgers vinden het moeilijk om hulp te vragen.

Het thema hoofd gaat over persoonlijke ontwikkeling en het begrijpen van de zorgsituatie. Ervaren mantelzorgers de ruimte om naast de zorg nog een cursus te volgen, iets te leren? Specifiek iets om beter met de zorg om te kunnen gaan of misschien juist heel iets anders wat je plezier doet. Door zich te verdiepen in kennis over de aandoening van diegene waarvoor je zorgt, vinden ze misschien nieuwe manieren om te handelen. Bijvoorbeeld technische hulpmiddelen of een betere tiltechniek of juist beter begrijpen wat iemand met dementie ervaart.

Bij lichaam gaat het om de ervaren gezondheid. Dat gaat bijvoorbeeld om hoeveelheid slaap: voelen mantelzorgers zich uitgerust of juist al langere tijd moe. Maar ook hoe het gesteld is met hun weerstand. Even goed gaat het hier om de vraag of je goed in hun vel zitten en, afhankelijk van de zorgrelatie, ze nog intimiteit kunnen beleven met degene voor wie je zorgt. Ook gaat het om voedings- en beweegpatronen. Allemaal zaken die de veerkracht van het lichaam bepalen.

Ziel gaat over de kern van het leven. Wat is voor de mantelzorger van betekenis en welke inspiratiebronnen hebben zij? Het gaat over het expliciteren van waarden en normen: staan deze vast of zijn ze ook veranderlijk? Het gaat hier niet om vragen waar een eenduidig antwoord op bestaat. Het gaat wel om ‘trage vragen’, vragen die de tijd nodig hebben en steeds een scherper antwoorden krijgen. Zo kan de huwelijkse trouw een norm zijn die enerzijds helderheid geeft: ‘Ik zorg omdat ik dat beloofd heb.’ Anderzijds kan dat ook een worsteling opleveren: ‘Ik moet dit doen omdat ik het beloofd heb, niemand anders kan dit doen.’ Bij het thema ziel en vitaliteit gaat het om de tijd te nemen om deze waarden en normen te bekijken.

Balansmodel (infographic)

“Zorg voor de naaste is als estafettelopen: anderen nemen (tijdig) het stokje over. Zo behoudt de mantelzorger energie, ook voor andere verantwoordelijkheden. Het model ‘Balans voor de mantelzorger’ geeft antwoord op de vraag welke ondersteuning in welke omstandigheden helpt om de mantelzorger in balans te houden.”