Door de vergrijzing, de ambitie van de Rijksoverheid om mensen langer thuis te laten wonen, snelle digitalisering en bezuiniging op zorg en welzijn neemt de vraag naar vrijwillige inzet in het sociale domein toe. Niet alleen het aantal benodigde vrijwilligers neemt toe maar ook de complexiteit van de hulpvragen waar vrijwilligers voor ingezet worden. Los van het feit dat het aanbod van vrijwilligers steeds schaarser wordt, neemt het risico op overvraging van vrijwilligers toe. Zorgorganisaties doen dus steeds meer een beroep op vrijwilligers in complexe situaties en willen daar zorgvuldig mee omgaan. Goed vrijwilligersbeleid dat gedragen wordt door de gehele organisatie is de basis voor goede organisatie en ondersteuning van vrijwilligerswerk.
Rol van beleid
“Vrijwilligersbeleid vormt de basis voor het inrichten van de organisatie rondom vrijwilligerswerk. In het beleid maakt de zorgorganisatie duidelijk wat haar visie is op vrijwilligers in relatie tot de zorg en ondersteuning die ze biedt. De zorgorganisatie kan in het beleid ook laten zien hoe ze omgaat met de verwachtingen en mogelijkheden van de diverse vrijwilligers
(Zorg voor Beter, zd)”
Goed vrijwilligersbeleid is in samenwerking met verschillende disciplines én op meerdere organisatieniveaus uitgewerkt. In eerste instantie betekent dit dat naast management en professionals ook naasten, cliënten en vrijwilligers zelf betrokken worden bij de plannen (draagvlak). De geformuleerde plannen dienen daarnaast op de verschillende niveaus binnen de organisatie in verbinding te staan met elkaar én realistisch te zijn. Op strategisch niveau kan een mooie visie verwoord zijn, maar als het op de werkvloer ontbreekt aan voldoende deskundige krachten om vrijwilligers te ondersteunen (draagkracht), komt er uiteindelijk niks van die mooie ideeën terecht. Een belangrijke rol lijkt hierin weggelegd voor de vrijwilligers coördinator. Uit onderzoek blijkt dat in veel gevallen niet het werken met vrijwilligers het grootste vraagstuk is, maar het organiseren en coördineren van het vrijwilligerswerk als onderdeel van de bedrijfsvoering en het waarborgen van de continuïteit ervan.
Maar wat staat er dan in dat vrijwilligersbeleid?
In de ‘Handreiking vrijwilligersbeleid’ van Zorg beter met vrijwilligers worden een aantal elementen benoemd die van belang zijn om aandacht aan te besteden in beleid. Aan de hand van vragen helpt het een organisatie om stap voor stap invulling te geven aan het ‘beleid op papier’. Om het beleid in de praktijk tot leven te brengen is het van belang om de genoemde betrokkenen constant te betrekken bij het beleid en deze regelmatig te toetsen aan de praktijk.
Richten
1. Zicht op vrijwilligers: Wie zijn actief als vrijwilliger, waarom zijn ze dat, en wat zijn de activiteiten.
2. Visie: De betekenis die vrijwilligers hebben voor uw organisatie en omgekeerd, nu en in de toekomst.
Inrichten
3. Organisatie en coördinatie: De positie van vrijwilligers en competenties voor het werven, opleiden en begeleiden van vrijwilligers.
4. Voorwaarden: Praktische zaken die bijdragen aan het goed en verantwoord uitvoeren van vrijwilligerswerk en de waardering voor dit werk.
Verrichten
5. Vinden en binden: De manier waarop de werving en selectie, introductie, begeleiding, scholing en samenwerking, loopbaan of vertrek van diverse groepen vrijwilligers in de uitvoering plaatsvindt.
Beleidsproces
6. Van vaststellen tot bijstellen: Het vaststellen, evalueren en bijstellen van het beleid, in samenspraak met betrokkenen.
Alle kenmerken van het beleid zijn van belang, maar speciale aandacht dient toch echt uit te gaan naar het ‘vinden en binden’ van vrijwilligers, dáár is visie en investering voor nodig. In een schaarse vrijwilligersmarkt ten op zichte van een ruim aanbod van vrijwilligerswerk, verdwijnt een vrijwilliger gemakkelijk naar een andere organisatie.
Bekijk onderstaande links voor meer verdieping en inspiratie
Zorgvoorbeter.nl Omgangsregels en gedragscode
Zorgvoorbeter.nl Vrijwilligersbeleid
Investeren in vrijwilligersbeleid levert veel op
Onderzoek naar rol en positie coördinator vrijwillige inzet
Handreiking Vrijwilligersbeleid
Methodiek Vrijwillige Inzet Goed Geregeld is er voor álle organisaties die met vrijwilligers werken. Het helpt je bij het maken of verbeteren van je vrijwilligersbeleid.
www.vrijwilligeinzetgoedgeregeld.nl
Zorg voor Beter Vrijwilligersbeleid vrijwilligerswerk | Kennisplein Zorg voor Beter
