1 op de 5 werknemers combineert het werken met mantelzorg. Bij werknemers in de zorgsector is dat zelfs nog iets meer: 1 op 4. Deze combinatie is lang niet altijd gemakkelijk. Wanneer meer tijd en energie nodig is voor het mantelzorgen, gaat dit vaak ten koste van de tijd voor ontspanning. Op de langere duur is die ontspanning nodig om weer op te laden, om energie op te doen, om overbelasting te voorkomen. Er zijn ook situaties waar mantelzorgers er zelf voor kiezen andere activiteiten op een laag pitje te zetten. Uiteraard respecteer je dat als beroepskracht en ondersteun je de mantelzorger in zijn keuze..
De stichting Werk en mantelzorg richt zich op Mantelzorgvriendelijke personeelsbeleid en stimuleert bedrijven en organisaties om oog te hebben voor werknemers die mantelzorg en werk combineren. Drie onderwerpen zijn daarin van belang:
- Is de combinatie van werk en mantelzorg bekend en bespreekbaar?
- Zijn (verlof)regelingen bekend en worden ze toegepast?
- Zoeken leidinggevenden en mantelzorgers naar maatwerkoplossingen?
Bekendheid en bespreekbaarheid
Zoals uit veel onderzoek naar voren komt: mantelzorgers kijken vaak niet naar zichzelf als mantelzorgers. Mantelzorg wordt gezien als een vanzelfsprekende plicht. Door juist binnen de werkomgeving bekend te maken wat mantelzorg is en het bespreekbaar te maken ontstaat er meer begrip voor elkaar.
‘Gewoon alleen al het feit dat we er met elkaar over praten, want eerder praatten we er gewoon nooit over omdat je het gewoon niet in beeld had. En nu praten we er met elkaar over. En je herkent elkaar daar ook makkelijker in.’
(Bron: Aandacht voor mantelzorg werkt!)
Verlofregelingen
Hoewel er verschillende verlofregelingen beschikbaar zijn voor mantelzorgers, zijn deze lang niet altijd bekend en worden ze ook niet altijd gebruikt. Of, wat vaker gebeurt, mantelzorgers kijken wat aan de late kant wat mogelijk is.
‘Ik moet zeggen dat ik ook niet zo snel ben in het uitzoeken van dat soort dingen. Als ik het een keer nodig heb, ga ik het wel een keer uitzoeken. Zo zit ik meer in elkaar.’
(Bron: Aandacht voor mantelzorg werkt!)
Er zijn drie soorten verlofregelingen:
- Calamiteitenverlof: dit verlof is er als de mantelzorger onverwacht, direct vrij moet zijn
- Kortdurend zorgverlof: dit verlof mag in totaal maximaal twee keer het aantal uren duren dat de mantelzorger per week werkt in een periode van 12 maanden
- Langdurend zorgverlof: met dit verlof heeft de mantelzorger recht op maximaal 6 keer het aantal uren dat de mantelzorger per week werkt in een periode van 12 maanden.
Voor sommige mantelzorgers is het werk juist een plek om even los te zijn van de zorg. Het werk is dan de plek waar je even los kan zijn van het zorgen en juist deelneemt aan het ‘normale’ leven. Wanneer dat het geval is gaat het niet om het inzetten van zorgverlof om te kunnen zorgen, maar juist door inzet van vervangende zorg om te kunnen werken.
Maatwerk
De eerste stap is dat de mantelzorger zich bewust is van het feit dat hij of zij een mantelzorger is. Wanneer het met collega’s of de leidinggevende bespreekbaar is zal dit ook een ondersteunend gevoel geven. In sommige gevallen kunnen verlofregelingen uitkomst bieden, maar niet zelden is iets anders nodig. Het is een zoektocht tussen de mantelzorger, collega’s en de leidinggevende om een goede balans te vinden: misschien een tijdelijke verandering in het takenpakket, flexibele omgang met werktijden of op gezette tijden thuiswerken. Het combineren van werk en mantelzorg vraagt om maatwerk.
Inspiratie
- Aandacht voor mantelzorg werkt! (2013) (onderzoek)
- Werk en mantelzorg. Kwaliteit van leven en het gebruik van ondersteuning op het werk.
SCP (2019) (onderzoek) - Zakboekje mantelzorg en werk
(publicatie voor mantelzorgers) - Informatie voor mantelzorgers (MantelzorgNl) (webpagina)
werkenmantelzorg.nl (webpagina)
