Mantelzorg en zingeving

Mantelzorg en zingeving 

‘Mijn man Cees heeft een ernstige vorm van MS en kan alleen zijn rechterarm bewegen. Al 10 jaar ben ik zijn mantelzorger. Iedere dag staan we voor dezelfde uitdagingen. Hoe geef je het leven nog zin binnen de mogelijkheden die er nog zijn? Cees is aan huis gebonden, dus halen we de wereld naar binnen. Met vrienden genieten we van kunst in boeken en op schermen. Zij vinden bij ons rust in hun hectische bestaan. Er worden dagelijks twee kranten voorgelezen. De voetbalwedstrijden van de kleinkinderen volgen we vanuit huis. Cees zegt elke dag dat hij blij is dat hij er nog is. En ik vind het fijn hem dat stukje geluk nog te geven.’ Bron: MantelzorgNL Mantelzorg en zingeving – MantelzorgNL 

Bij mantelzorg denk je mogelijk vooral aan dat het zwaar en ingewikkeld kan zijn. Dat is ook zo: mantelzorg kan energie kosten en leiden tot overbelasting. Aan de andere kant kan het ook energie en positieve momenten opleveren. Ze kunnen naast elkaar bestaan. Positieve ervaringen bij het zorgen voor een ander kunnen het zorgen dragelijker maken. De zorg kan zwaarder worden, maar kan ook de relatie hechter maken. In sommige periodes kan de zorg zwaarder zijn, in andere periodes gaat het beter en die momenten worden dan extra gewaardeerd. Wanneer iemand erin slaagt om aan een moeilijke situatie een positieve betekenis kan geven, dan krijgt deze moeilijke gebeurtenis ‘zin’. Zingeving is belangrijk om betekenis te kunnen geven aan mantelzorg en het zorgen vol te houden op een zo prettig mogelijke manier. 

‘Op zulke momenten moet je terug op zoek gaan naar de positieve kanten in je leven. De echte liefde, de diepe vriendschap, de tedere genegenheid, de enorm grote band die gegroeid is door de jaren van extra zorgen. Aan elke negatieve ervaring zit er toch een positieve kant. Zo hebben we heel veel vrienden leren kennen, echte vrienden die ons steunen door dik en dun.’ (Een mantelzorger in: Opdebeeck et al., 2003) 

 ‘Zingeving’ gaat vaak over korte, waardevolle momenten. Bijvoorbeeld om het ophalen van herinneringen, of om het moment dat de zorgvrager de mantelzorger (weer) even herkent als partner of kind. Een moment waarin je samen plezier hebt of voelt hoe diep de connectie met de ander is. Mantelzorgers halen kracht uit deze momenten. 

Naast zinsgevinsaspecten die direct met de mantelzorg te maken hebben speelt zingeving ook op andere manieren een rol in het leven van mantelzorgers. Dit kan gaan over impact creëren op het werk, (klein)kinderen die geboren worden of religie en levensbeschouwing. 

Wat kan je doen? 

Verken met mantelzorgers, naast de mogelijke zwaarte van de zorg, ook wat de positieve aspecten zijn van de mantelzorg. Heb aandacht voor wat het leven voor de mantelzorger zinvol maakt. Rondom zingeving spelen ook vaak dilemma’s over wat het goede is om te doen. Hiervoor is de tool ‘Draai eens om’ nuttig. Met behulp van graphic novels worden morele dilemma’s uitgebeeld en wordt een uitnodiging gedaan tot gesprek. Daarin beelden graphic novels morele dilemma’s uit, die een uitnodiging tot gesprek bieden. 

Meer lezen en inspiratie 

Verder leren op de e-learningmodules

Partners